توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی با رویکرد اجتماعی- اقتصادی- نمونه موردی: محله حصار خط چهار شهر کرج

اسکان غیررسمی خصوصاً در کشورهای جهان سوم یکی از عوارض رشد فزاینده شهرنشینی تلقی می شود، و امروزه یک میلیارد نفر از جمعیت جهان در این سکونتگاه ها زندگی می کنند. تاکنون رویکردهای متعددی برای حل این مشکل در سطح جهان به کار گرفته شده که هیچ یک موفقیت آمیز نبوده است. این رویکردها در دهه 1980 منجر به شکل گیری راهبرد توانمندسازی گردید که در آن بر مشارکت مردمی و توسعه ظرفیت های اجتماعی تاکید می شود. پژوهش حاضر ضمن بررسی مبانی و نظریه های مطرح در مبحث سکونتگاه های غیررسمی، به دنبال بررسی سکونتگاه غیررسمی محله حصار خط چهار در کلان شهر کرج بوده تا مسائل و مشکلات آن را شناسایی و با استفاده از راهبرد توانمندسازی راهکارهای مناسبی جهت ساماندهی این محله ارائه کند. در این راه محقق، اهداف و سوالات خود را بر اساس چارچوب نظری رویکرد توانمندسازی و انطباق آن با شرایط محدوده مورد مطالعه تدوین نموده است. اهداف و سوالاتی که به دنبال شناسایی ظرفیت های موجود در اجتماع محلی است تا با استفاده از آن نهادهای محلی و سرمایه بخش خصوصی را در فرایند توانمندسازی دخیل نماید. در ادامه سنجه هایی جهت انجام بررسی های لازم معرفی گردیده و با مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و نیز انجام پیمایش میدانی ( عکس برداری، مشاهده و پرسشنامه) شناخت لازم حاصل شده است. سپس با بهره گیری از تحلیل swot و استخراج مشکلات، کمبودها و دارایی های اجتماع محلی، راهبردها و سیاست هایی با تاکید بر رویکرد اقتصادی-اجتماعی جهت توانمندسازی محله حصار خط چهار کرج پیشنهاد گردیده است. دستاوردهایی که در این فرایند حاصل گردیده و پاسخگوی سوالات پژوهش نیز بوده است به شرح ذیل است: سکونتگاه غیررسمی حصارخط چهار دارای ظرفیت هایی نظیر هسته های اجتماعی متمرکز، نیروی کار بالقوه و جوان، سابقه پرداختن به مشاغل خانگی در بین بانوان، زمین های مستعد توسعه، پتانسیل استقرار خدمات بین راهی در مجاورت محله و غیره می باشد که از این ظرفیت ها می توان به منظور تحقق توانمندسازی ، به ترغیب بخش خصوصی جهت حضور در پروژه های اقتصادی توانمند ساز پرداخت. لازم به ذکر است که دستیابی به اهداف توانمندسازی نیازمند مشارکت های مردمی، حمایت های بخش دولتی یا عمومی، سازمان های خیریه و سایر سرمایه گذاران بخش خصوصی است.